Rock de pirola

A primeira vez que escoitei o termo «rock de pirola» foi a alguén explicando por que non lle gustaba un grupo galego de blues/stoner. Non é que houbese unha definición explícita, pero entendíase que o rock de pirola era unha música potente, relacionada con certa idea da virilidade: tecnicamente complicada, ruidosa pero non desordenada. Dándolle a volta, case sería máis fácil definilo en negativo, pensando no que non pode ter. O rock de pirola sería entón unha música na que non hai espazo para a vulnerabilidade, a incomodidade, a dúbida. Unha música rotunda e firme, de ideas claras.

Eu dubido moito, así que tiven claro naquel momento que non quería facer rock de pirola. Pero aínda que pense que a masculinidade non ten moito que ver comigo, algo de pirola sempre queda. Dá igual se non me interesa moito o rock, porque hai pirola en calquera música. Pensade a quen pode excluír o pogo. Comparade como recollen a influencia do reggae os Clash con como o fan as Slits e que tipo de enfoques e grupos son tomados como canónicos no punk. O canon da pirola proxecta toda a influencia, ensina como hai que tocar, que facer no escenario. Nun dos meus grupos, Monstruo, toquei sen camiseta algunhas veces. Era porque facía calor, pero entraba dentro do posible por ter visto sen ela a Bon Scott, Red Hot Chili Peppers ou ata a Ian MacKaye. Se as mulleres son constantemente obxectualizadas cando saen a escena, máis se saen sen camiseta. Nese mesmo grupo tiñamos unhas cantas cancións que acabamos deixando de tocar porque nos parecían «piroleiras», se non lembro mal. Tentar localizar esa influencia pode ser un progreso.

A miña educación musical foi lendo a revista Ruta 66, onde había unha chea de recensións nas que señores falaban de discos que «me la ponen dura», e Jaime Gonzalo tiña a columna «Voy a correrme en tu boca». Nese proceso de aprender sobre música, tamén lembro ler unha biografía de Led Zeppelin —que, se son un grupo de rock de pirola, son o meu favorito— na que se contaba en tono heroico o que probablemente fosen violacións a groupies. Pero diso doume conta agora. Daquela esas cousas non me chamaban a atención.

De aquí saco dúas conclusións: unha, que se pode aprender e conseguir que nos chamen a atención por machistas cousas que antes nos facían gracia. A outra, que haberá cousas que me fagan gracia ou me gusten agora e que seguramente sexan machistas tamén.

Que ten que ver isto co rock de pirola? Igual nada, e igual todo. Non é que tocar riffs pesados faga o mundo peor. Non é que os nosos xenitais determinen binariamente unha sensibilidade. É máis ben que as pirolas determinan demasiadas cousas no mundo. Hai unha canción que me gusta moito de Janelle Monáe que di «everything is sex / except sex, which is power» [se o sexo é poder, pode o sexo non ser problemático?] O poder non me gusta, porque limita o que podemos ser e facer. Non quero facer música poderosa. Quero pasar o meu tempo en espazos nos que non se exerce poder, nos que o sexo non sexa poder. Como podemos combater o poder, na música e na vida?

Supoño que, se o temos, podemos combatelo deixando de exercelo. Axudando a crear eses espazos de xente igual. Localizando a influencia da pirola e limitándoa. Pero como se convence a xente de que renuncie a privilexios que nin sequera sente? A cousas que definen a súa identidade? Como se combaten a seguridade e firmeza do rock de pirola dende a vulnerabilidade ou a dúbida que sentimos cando estamos aprendendo?

Non o sei, e boto en falta sabelo. O outro día estaba cun grupo de tíos «afíns ao feminismo», en compañía dun home que fai rock de pirola. Como a súa música, este home tiña ideas claras e firmes, rotundas e que representan a moita xente: os homes xa non podemos dicir nada sen que nos ataquen, comentar canto me gustan as tetas dunha tipa non ten problema ningún, etcétera. As mulleres parecían para este señor ou ben corpos ou ben inimigas. Nós evitamos confrontar ese discurso, aínda que ía escoitarnos máis que a ningunha muller. Puxemos caras raras, ou cambiamos de tema, ou marchamos de alí, probablemente nunha mestura de non saber ben que dicir e non atrevernos a dicilo. Fomos covardes e, polo tanto, inútiles.

O poder refórzase cando asumimos a comodidade de quedar á marxe e calar. Este home non era moito máis que a súa pirola, e iso é triste. Nós deixámonos dominar pola pirola dese home, e iso é triste tamén. As pirolas seguen controlando o que somos e o que facemos, empobrecendo o mundo. Quero ser optimista e pensar que hai un resorte mental que pode activar a empatía de calquera persoa co resto de seres humanos e non só cos do seu xénero. Teño esperanza na educación, porque permite pelexar contra actitudes. Contra pirolas e non contra persoas. Boto en falta ferramentas para conseguir que a xente máis tiranizada pola súa pirola o entenda, pero compartir erros e aprendizaxe pode ser importante. Homes falando do dano da masculinidade, polo tanto homes facendo cancións dende a dúbida e a incomodidade, e polo tanto menos rock de pirola. §

–por Cibrán Tenreiro